دوور تو لـُو - دیر تون از لی بیت -بلا به دور

در سالهایی نه چندان دور مرگ بر اثر اپیدمی یک بیماری در اچمستان سالی را به نام سال دردی بر جای می گذاشت اگر چه پیشرفت علم پزشکی و رو به سامان رفتن زندگی و بهداشت چهره ای دیگر به تندرستی بشر بخشیده است اما واژه های به جا مانده از آن دوران در فرهنگ لغت اچمی جای خویش را همچنان حفظ نموده است.بد نیست با یاد آوری آنها هم تلاش بیشتری در حفظ سلامت به کار گیریم هم در حفظ واژه.

آنچه ما در چنته داشتیم...دوور تو لـُو - دیر تون از لی بیت -بلا به دور...
زکام : چادمون

سِل : دَردِه بَدِه - درد سیَه
استفراغ : کِسّیون- ایک
گواتر : غمباد
وبا : بد رُوِش
یرقان : زردکی - زردی
دوا : دوا
عفونت : چـِرک
فلج : شـُلـَه- شـَل
معالجه : دَرمون
معاینه : وارَسی
تلقیح مصنوعی : بَچ ندو
طبیب : دُگدُر
جمجمه : جُودُنـَه
مغز : مَشـَه -مِش
کیله : گـُردَک - گـُردکی
کبد : جگر
طحال : هُوکـَپ
کیسه صفرا : زارگ
قلب : دِل
بطن (شکم) : اَشکـُم - تیپـَل
سرخک : سُرخی
آبله : گــَل - گــَلِه
روده پیچ : ریده پیچ
مریض : ناسای

سیاه سرفه : سَ کـُک
ویار : آرمَه - انگونی
کـَهیر : لـَکـو پیس
اسهال : اشکـُم رُوِشت
مخملک : مخملی
آبله مرغان : پیکِه - تـُسی بـُکی
جذام : کوفت
نفخ : باد
سرطان : درد بی درمون - درد بریکِه
متورم شدن سر و صورت : لی پَ دُتــُو
روماتسیم : روماتیز - وَه ورم

امراض پوستی : گــَری
زگیل : گِک -لـُسـُو
زائو : زن چله ای
تب خال : تـُولونـَک - تُو دُنـَک
رفلاکس نوزاد : کـَشکِه - ماست اوشکردو
تب : تـُو
غده : مُرُک
کبود شدن استخوان : سیه چَکی- خون مرده ای
سرفه : کـُک
گیج : تپه تاس - گیچ
قش کردن : جوشه دُر چده
سوزش معده : بَرسِز
صرع : خِه
تاول : هـَوگ - تاول
خشک شده خون روی زخم : کـُرُفــَه - کـُرُشک
خال : نشونـَه
آسم : تنگی نفس
شُش : پُپ
نای : بُلیری
صقل معده : لِی دِل
فتق : پرده ای
آسیب دیده : دو خسسی - دَخـَس
مرض قند(دیابت) : شکری - کـَند
سینه پهلو : لاتـَه
شاشبند : مِستـَه فِشار
ناخنک : تراخم 
لب شکری : بُچ نمزی
تب و لرز : تـُو سرمایی
پیسی یا برص : پیسَه - پیسی
پیچ خوردگی : واچپدو
فیستول : ناسور
بواسیر : باسیر

لطفا در صورت امکان در جمع آوری این نامها ما را یاری کنید...