پنجشنبه، آذر ۱۶، ۱۳۹۱

حماسه سرای شیرین سخن اچمی

ملا محمد صالح دهنگی فرزند ملا جمال هرمی متخلص به( ضعیفی)به سال 1228خورشیدی در روستای دهنگ به دنیا آمد و در سال 1310در زادگاه خود در گذشت . اجدادش از منطقه هرم و کاریان(ازتوابع بخش جویم لارستان)به دهنگ امده بودند.ملامحمد صالح روشندلی بود که طبعی روان و حافظه ای عالی داشت و با مهارتی خاص فی البداهه شعر می گفت . مثنوی و قصیده و دوبیتی می سرود و ذهن و زبان مردم منطقه جایگاه شعر اوست . اشعار حماسی فروانی به سبک شاهنامه فردوسی سروده است که از آن جمله قصه ی (جنگ نامه دالان ) می باشد.

جنگ نامه دالان

به نام خداوند رب کریم
به نظم آورم داستانی عظیم
کنم داستانی من از نو تمام
که باشد پسند همه خاص و عام
یکی جنگ نامه به نظم آورم
دلیران به میدان رزم آورم
کنم وصف آن پهلوانان
که باشند در تنگ دالان
سپهدارشان هست عبدالغنی
به روز نبرد هست چون بهمنی
برادر ورا نام عبدالله هست
عبید الله ابن حسین همره هست
بروز نبرد هست اسفندیار
نمی ترسد از دزد و ترک و تتار
دگر هست ملا ی شاپور را
قویدل هنرمند پرزور را
یکی پهلوان است علی مد غلام
به بازو چو رستم به صولت چو سام
به بالا بلند است و لاغر میان
دلیر افکن و چابک و پهلوان
شنیدم که گفته علی مد غلام
دلیر و خردمند و با احترام
اگر اذن دهد به ما خان را
کنم سر نگون دزد ایران را
کنم بیخ جهانگیره دار الامان
شب و روز بندم به خدمت میان
اگر کهره بردند از این مقام
دو چشمان خود می دهم انتقام
شنیدم که نه دزد با تیغ و گرد
به دالان برفتند پی دستبرد
در آنجا رسیدند سر آفتاب
که خورشید برداشت از رخ نقاب
ببردند ز دالان همه گاو ها
برآمد زدل بانگ و واویلا
که حالا نخواهیم مازندگی
نداریم حیوان دوشندگی
شدند ده دلیران به هم اتفاق
مکمل بدند با سلاح و یراق
بزودی برفتند پی سارقین
چو صیاد کردند جایی کمین
کشیدند آنجا دمی انتظار
که ناگه بیامد دو مردان کار
ببستند به دزدان ره آمدن
به سرعت در آنجا گلوله زدند
چو شیر ژیان جستند از جای را
علی مد غلام بود و ملای را
به ساعت گلوله به اکرم زدند
عربها به دست ماتم زدند
اول بردن دست اکرم تفنگ
دگر باز کردن قطار و فشنگ
زدند نه گلوله به احمد علی
که افتاد از دست و پای یلی
که احمد علی کام نادیده بود
تنش بین که در خون غلتیده بود
جوانی که مثلش در ایران نبود
که در قندهار و به توران نبود
که اندوه و افسوس بر نوجوون
که افتاده باشد به گل ، غرق خون
تفو باد بر این جهان خراب
که دائم اجل هست بر وی شتاب
ندیده کسی کام از این دهر را
گهی طعم قند و گهی زهر را
اگر لحظه ای شاد باشد کسی
سه لحظه به فریاد باشد بسی
به دست علی چون رسید مارتین
(اذا جاء نصر من الله) ببین
چنان زد که دستش بگردید خرد
فرا جان رسید و در آنجا بمرد
در آنروز کردند بسی کارزار
که یاد کسی نیست در روزگار
دگر دزد باقی امان آمدند
به فریاد و آه و فغان آمدند
زدود تفنگان تاجیک را
جهان گشت شام تاریک را
دگر دزد باقی گریزان شدند
به هرمود رفتند و گریان شدند
خبر چون به میر محمد رسید
زغصه گریبان خود را درید
در آنجا نهادند بس ماتمی
ببستند بر خود در خرمی
همه خاک بر فر ق سر ریختند
زن و مرد بسیار بگریستند
که امروزدرایل ماماتم است
کجااحمد علی کجا اکرم است
اگر کشتن ایشان ، کجا مارتین
بگریان بگفتند آن سارقین
همانها که بودند ره بست ما
دو مارتین ربودند از دست ما
امیر عرب زد به زانوی ، دست
که بر خود بجوشید چون فیل مست
تفنگ (دهن پر) چنین کرد کار
بر آورد از لشکر ما دمار
که جالا شدن صاحب مارتین
نشاید به دزدی رویم آن سرزمین
برای سه تا ماده گاو خراب
دل عالمی کردند از غم کباب
گریستند همه با دل سوز را
سه زن بیوه کردن به یک روزرا
همه ریش خود کَند میر عرب
چو دیگی به جوش آمد اندر غضب
خدا هست راضی تلافی کنم
شبیه خون بر گرمسیری زنم
اگر زنده باشم به سال دگر
کنم ملک (جهانگیره) زیرو زبر
بر گشتم از ملک( سابونات) را
کنم جمع اسباب و آلات را
به هرمود می آورم بارگاه
بیارم سواره سلاح و سپاه
چنان بیخ جهانگیره سازم خراب
نماند به یک خانه شهری دواب
جوابش بدادند که ای بد گهر
غلط کم بکن پیش شیران نر
هزار و صد و شصت مارتین دست
در خانه صولت الملک هست
بغیر از (فرامرزیان)دلیر
که هستند بر روز میدان چو شیر
سپاه (جناحی)به میدان جنگ
همه کینه ورزند مثل پلنگ
که مردان (گوده) برتر از هر گروه
چو افراسیابند همه با شکوه
خداشان دهد قوت و نصرتی
به دزدان دهد خواری و ذلتی
به یادت بیاور تو در سال پیش
که ایلت چپو شد اسباب و میش
بیاوردند از پیش بردند همه
ز اسباب و اموال و میش ورمه
اگر خان بگوید به ایشان را
مسخر کنند ملک ایران
اگر خشم خان آید به جوش
شماها چه باشید ای کهنه پوش
که کار شما دزدی و رهزنی
ایا خرس پر پشم پیر دنی
ز اسباب و آلات در روز جنگ
فراوانتر از پادشاه فرنگ
محمد تقی خان ، خان زمان
بود سرپرست همه حاکمان
به عزّ و وقار و به دولت بود
که نام بزرگش صولت بود
تشخص چو شاه کیانش بود
عدالت چو نوشیروانش بود
همه حاکمان زیر دست وی اند
به اصل و نسب، جمله پست وی اند
سر کار همه حاکم از پیش اوست
چرا که با پادشاهان نکوست
خدایا جهان تا بود بر قرار
همیشه بکن خان ما پایدار
به حق بزرگان دین سر به سر
شود حرمت و عزتش بیشتر
خدایا تو این خان عالی نسب
بکن فتح بابش به ایل عرب
وزیرش به عقل است بوزر جمهر
که مثلش نباشد به زیر سپر
به حق ده و دو امامان پاک
که این قوم دزدان بگردن هلاک
همه پاک گردند از روی زمین
همه کشته گردند با مارتین
خدایا برایشان وبایی فتد
و باقی بدی بر بلایی فتد
نماند یکی از برای دوا
چرا که بود فعلشان ناروا
خدایا به حق جمیع رسول
دعاهای ما جمله فرما قبول
سنه الف و سیصد و هشت بود
که این جنگ نامه زنو رخ نمود
هر آنکس که دارد این قصه دارد پسند
به فردوس اعلی مگر او برند
هر آنکس که گوید بد قصه ام
به بار ش رود جمله ی غصه ام
(ضعیفی )بکن نظم خود مختصر
که خاموشیت بهتر است ای پسر

*بر گرفته از در دری :احمد حبیبی

هیچ نظری موجود نیست: